«Στην κόψη του ματιού» οι σχέσεις και τα φύλα

Αντιγράφω από το σημερινό Βήμα (εδώ):

Μικρές, πειραματικές ταινίες του Κωνσταντίνου Γιάνναρη από σήμερα στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

[Επάνω, ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Γιάνναρης στο Βερολίνο, τον Φεβρουάριο του 2002. Αριστερά, «Νorth of Vortex» (1991), ένα μικρό φιλμ του που θα προβάλλεται παράλληλα με περίπου άλλα 40 σε διαφορετικούς χώρους, είτε σε διάλογο είτε σε αντιπαράθεση το ένα με το άλλο, στην έκθεση «Στην κόψη του ματιού» ΑΡ/JΑΝ ΒΑUΕR]
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΑΦΕΡΜΟΥ
Τι έκανε ο γνωστός σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Γιάνναρης προτού γίνει ευρέως γνωστός με τις ταινίες «Από την άκρη της πόλης» (1999), «Δεκαπενταύγουστος» (2002) και «Ομηρος» (2005); Οταν δηλαδή ως εκκολαπτόμενος νεαρός καλλιτέχνης, σπουδαστής στη Βρετανία, ανίχνευε μαζί με άλλους (τον σκηνοθέτη Ντέρεκ Τζάρμαν, τον μουσικό Τζίμι Σόμερβιλ κ.ά.) τα διάφορα επίπεδα και τρόπους της τέχνης και της ζωής;
Μικρά φιλμ με την υπογραφή του Κ. Γιάνναρη, «ελεύθερα» ντοκυμαντέρ (ή, καλύτερα, στιγμές που καταγράφηκαν ως ντοκουμέντα, βιωμένο υλικό, εικαστική μαρτυρία...) παρουσιάζει σε πρώτη προβολή το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην έκθεση «Στην κόψη του ματιού» που εγκαινιάζεται σήμερα σε επιμέλεια Ντένη Ζαχαρόπουλου. Αποσπάσματα πειραματικών βίντεο, φωτογραφίες και εγκαταστάσεις πλαισιώνουν τις κινούμενες εικόνες. Αλλά ποιο ακριβώς είναι το περιεχόμενό τους;
Πρέπει κανείς να κάνει μια αναδρομή στις πνευματικές- εικαστικές αναζητήσεις του νεαρού κινηματογραφιστή. Τη δεκαετία του 1970 ο Κ. Γιάνναρης ήταν φοιτητής Ιστορίας στο βρετανικό Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Σκεφτόταν τη διατριβή του στην οποία θα καταπιανόταν με τις ελληνοσοβιετικές σχέσεις στη μεταπολεμική Ελλάδα. Αλλά (όπως συνήθως συμβαίνει) οι προσωπικές ανατροπές ήρθαν να διακόψουν αυτήν την ομαλή πορεία. « Ο Γιάνναρης αναθεώρησε πολλά πράγματα σχετικά με το τι λέμε Ιστορία, σχετικά με το ποιες μερίδες της κοινωνίας μπορούν να εκφράζονται μέσα από τον επίσημο ιστορικό λόγο,έτσι όπως τον γνωρίζουμε επιστημονικά » μας εξηγεί ο κ. Ζαχαρόπουλος.
Στρέφει λοιπόν το βλέμμα του σε εκείνους ο λόγος των οποίων δεν αποτυπώνεται στην επίσημη Ιστορία. Αυτοί τον ενδιαφέρουν. Αρχίζει να κοιτάζει την προσωπική εμπειρία των ανθρώπων, τους παρατηρεί ως «έμφυλα» άτομα, ως άνδρες και γυναίκες που βγαίνουν στην κοινωνία και μαζί τους κοιτάζει και όλα τα αντιφατικά «δρώμενα» της κοινωνικής ζωής, τα αντιφατικά στοιχεία της κοινωνικής τοιχογραφίας. Οι ομοφυλόφιλοι, οι διαφορετικές συναντήσεις των ανθρώπων (οργανωμένες ή τυχαίες, από τα night clubs ως και τον στρατό), τα μουσικά είδη, η ποίηση, το σεξ, τα συναισθήματα...
Oλο αυτό το ακατέργαστο υλικό καταγράφεται σε μικρά φιλμ που μοιάζουν με αυτοβιογραφικά δοκίμια. Είναι πραγματική εμπειρία. « Ο Γιάνναρης έρχεται έτσι όλο και πιο κοντά στην έννοια του ντοκυμαντέρ, που είναι παράλληλα έρευνα και λόγος και εικόνα» εξηγεί ο κ. Ζαχαρόπουλος. «Δουλεύει την πρώτη ύλη χωρίς να χρειάζεται τη διαμεσολάβηση της επίσημης επιστημονικής δομής ή φόρμας.Είναι ντοκυμαντέρ σε μια ελεύθερη γραφή που δεν ξεχωρίζει το αληθινό από τον λόγο. Δηλαδή όλα αυτά τα διαφορετικά στοιχεία δεν είναι ιδωμένα με την απόσταση του επιστήμονα, αλλά με το μάτι ενός ανθρώπου,το βίωμά του». Περίπου 41 ταινίες θα προβάλλονται παράλληλα σε διαφορετικούς χώρους, άλλες θα βρίσκονται σε διάλογο και άλλες σε αντιπαράθεση η μία με την άλλη. Ας μην ξεχνάμε ότι το καδράρισμα της πραγματικότητας, η εμμονή, ο φόβος, η σχέση με την ετερότητα και η μετάθεση της ταυτότητας (όπως ονομάζονται στον κατάλογο της εκθέσεως) είναι στοιχεία που εντυπώνονται και στις ταινίες μυθοπλασίας που έκαναν τον Κ. Γιάνναρη διάσημο.
Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Εγνατία 154. Η έκθεση «Στην κόψη του ματιού ή Cuttinglance» που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, εγκαινιάζεται σήμερα και θα διαρκέσει ως τις 14 Δεκεμβρίου.